'मधेसीको पक्षमा संविधान संशोधन गर्छौं' : लीलानाथ श्रेष्ठ

नेपाल लाइभ

कात्तिक ३०, २०७४| प्रकाशित ०१:२२

सिरहा– ०७० को दोस्रो संविधानसभा चुनावमा सिरहा–५ बाट माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डसँग झिनो मतले पराजित भएपछि एमालेका लीलानाथ श्रेष्ठ निकै चर्चित भए। त्यहाँको मतगणनालाई लिएर त्यसबेला आशंका पनि गरिए। तर, नतिजा यथावत् नै रह्यो। यसैबीच मुलुक अर्को निर्वाचनमा होमिइरहेको छ। र, उनै श्रेष्ठ अहिले सिरहा–३ को चुनावी प्रतिस्पर्धामा छन्, माओवादीकै पनि साझा उम्मेदवार बनेर। 

घरदैलो अभियानका क्रममा सिरहाको एउटा गाउँमा भाषण गरिरहेका बेला भेटिएका श्रेष्ठसँग नेपाल लाइभका लागि किशोर दहालले कुरा गरेका छन्ः

०७० सालको चुनावमा प्रचण्डसँग तपाईंको हारपछि केही आशंका उब्जिएको थियो। त्यो निर्वाचनलाई कसरी सम्झिनु हुन्छ?

अहिले हामी दुवै पार्टी चुनावी तालमेलमा र चुनावपछि एकता गर्ने प्रक्रियामा छौं। अर्कोतिर आचारसंहितामा एक पार्टीले अर्को पार्टीलाई विरोध नगर्न भनेको हुनाले अहिले म त्यो कुरालाई खोतल्न चाहन्न। ०७० सालको चुनावमा के भएको हो सबै तपाईंहरुलाई थाहै छ। जनताले मलाई भोट दिएकै हो। तर, के भएको र के नभएको तपाईंहरुलाई थाहा छ। पार्टी एकता हुन गइरहेको अवस्थामा र हाम्रो नेताका रुपमा उहाँलाई पनि मानिरहेको अवस्थामा यो कुरा गर्नु उपयुक्त छैन। ०७० सालको चुनावमा सिरहा–५ का जनताले मलाई मत दिएर माया गर्नुभएको थियो, त्यसमा दुई मत छैन। बाँकी कुरा अहिले नगरौं।

केही गडबडी भएको थियो भन्न चाहनुहुन्छ?

अहिले आचारसंहिता लागू भएको छ। म नेकपा एमालेको केन्द्रीय कमिटी सदस्य पनि हुँ। तपाईंले मेरो कुरा बुझिदिनुप¥यो। के भएको थियो भनेर विगतमै मिडियामार्फत सबै कुरा राखिसकेकै हो। अहिले पुराना कुरालाई बिर्सेर अगाडि बढ्नुपर्छ कि भन्ने मलाई लाग्छ।


राजनीतिमा तपाईंको राष्ट्रिय चिनारी त्यही चुनावमा प्रचण्डसँग हारेपछि नै सुरु भयो भन्ने लाग्छ कि लाग्दैन?

प्रचण्डसँग लड्दा म हारेको होइन। जनताबाट जितेकै हो। यसमा दुई मत छैन। तर, यो कुरालाई नदोहोर्‍याउँ भन्ने चाहन्छु।

घरदैलो अभियानमा हुनुहुन्छ। जनताको अपेक्षा के छ अहिले?

तराई शिक्षा, स्वास्थ्य, भौतिक पूर्वाधार, रोजगारीमा साह्रै पीछडिएको छ। हाम्रो सिरहा सुगम जिल्ला भए पनि तथ्यांकले हाम्रो दयनीय अवस्था नै देखाउँछ। २१औं शताब्दीमा पनि तराईमा महिला हिंसा व्यापक छ। शिक्षामा पछि परेको छ।सबै चिजबाट पीछडिएको छ। सिरहाबाट हिजोसम्म चुनाव जित्ने नेताहरु दक्षिणी भेगका हुनुहुन्थ्यो। तर, दक्षिण भेगकै अवस्था नाजुक किसिमको छ। बाटोघाटो, विद्यालय सबै नाजुक छ। हिजो लक्ष्मीनियाँमा एउटा विद्यालय हेरेको थिएँ। बोराको चकटीमा विद्यार्थी पढिरहेका थिए। त्यसरी त हामी ०३० सालमा पढ्थ्यौं। अवस्था अहिले पनि उस्तै छ। यो दुर्भाग्य हो।

जनताले के भन्छन्, भनेर बुझ्न खोजेको?

गरिबको घरमा के हुन्छ? खान–लाउनको समस्या छ। यस्तो अवस्थाका मानिसबाट असीमित चाहना र आवश्यकता व्यक्त हुन्छन्।

लामो समयसम्म मधेस आन्दोलन भयो। संविधान संशोधनको माग मुख्य रुपमा थियो। त्यसबारे चाहिँ जनताले के भन्छन्?

त्यसबारे जनतालाई भन्दा पनि नेतालाई चासो छ। जनतालाई अधिकार चाहिएको छ। मधेसका केही अधिकारका कुरा छन्, चुनावपछि वाम गठबन्धनको बहुमत सिट आउने हो भने संविधान गतिशील दस्तावेज भएकाले मधेस र मधेसी जनताका लागि हामी संशोधन गर्छौं। तर, राष्ट्रियता र राष्ट्रलाई ध्यानमा दिएर मात्र हामी काम गर्छौं।

संविधान बनाउँदा केही कांग्रेसका, केही एमालेका, केही माओवादीका र केही मधेसी दलका मागहरु छुटे। आवश्यकता अनुसार जनताको मागलाई सरकार बनिसकेपछि संविधान संशोधन गरेर जान्छौं। अब हामी राष्ट्रको समृद्धितिर जानुपर्छ।

मधेसका जनताले चाहेको अधिकार र उसको पहिचानको ग्यारेन्टी नभईकन कसरी समृद्धि आउँछ?

पहिचानका लागि हामीले समानुपातिक समावेशी व्यवस्था पास गरेकै छौं। सबै मधेसी जनताका लागि शिक्षामा पनि र जागिरमा पनि यति प्रतिशत भनेकै छौं। राजनीतिमा पनि मधेसीको कोटा छुट्याएकै छौं। मधेसी आयोग बनाउने र मधेसी जनताको आवश्यकताको अनुसन्धान गर्ने र कानुन बनाउने भनेर लेखेकै छौं।

भन्ने लेख्ने त गर्नुहुन्छ। तर, ठूला–ठूला उद्योगपति र चन्दादातालाई सांसद बनाउनुहुन्छ, होइन?

त्यो दुर्भाग्य हो।

\"\"

तपाईं केही बेरअघि भाषण गरिरहँदा र अहिले अन्तर्वार्ताका क्रममा पनि संविधान संशोधन गर्न तयार छौं भन्नुभयो। एमाले त संशोधनको पक्षमा थिएन पहिला, तपाईंले झुटो बोल्नुभएको त होइन?

एकदम होइन। मधेसी र मधेसका लागि म यहाँबाट प्रतिनिधित्व गर्दैछु। उहाँहरुको ठीक कुराका लागि हामी लड्छौं। मलाई कुर्सी चाहिएको होइन। मलाई यो सांसद जित्ने भन्दा पनि यहाँको आधारभूत आवश्यकताका कुरामा ध्यान दिनु छ।

तपाईंले जितेर जानुभयो भने संसद्मा गएर संविधानको कुन चाहिँ कुरा संशोधन गर्न पहल गर्नुहुन्छ त?

मधेस, मधेसी र राष्ट्रियता। यी तीनवटा कुरालाई हेरेर उहाँहरुले गरेका कुरामा बसेर छलफल गर्छौं नि! एउटा पार्टीको कुरा छैन नि, संविधान त सबै पार्टीको कुरा हो। गिभ एन्ड टेकको कुरा हुन्छ।

गिभ एन्ड टेकको कुरा त पछिको कुरा भयो। तपाईंले संविधान संशोधन गर्छु भनेकाले संशोधनकै लागि आफ्नो प्रस्ताव केही छ कि भनेर बुझ्न खोजेको!

मैले मधेसी र मधेको समृद्धिका लागि के लग्दाखेरि राम्रो हुन्छ त्यही लाने हो। उहाँहरुले राखेको माग पनि हामी हेर्छौं। मधेस र मधेसीको समृद्धिको लागि फाइदा हुने कुरा के–के हुन्, संशोधन आवश्यक छ कि छैन, त्यो अध्ययन गर्छौं। अनि मधेसी र मधेसको हित हुने कुरामा संशोधन गर्छौं।

यो चुनावमा तपाईंको जितको आधार के छ?

म दिनरात जनताको सेवा गर्छु। हिजो मधेस आन्दोलन हुँदा पनि अनेक थ्रेट भएको थियो, तर मैले सिरहा छाडिनँ। प्रदीप गिरी काठमाडौं जानुभयो। मधेसी मूलकै चित्रलेखा काठमाडौं जानुभयो। तर, म मधेस आन्दोलन, माओवादी आन्दोलनमा पनि काठमाडौंमा बसिनँ। किनभने म कफन बाँधेर राजनीतिमा लागेको छु।

हेमनारायणको हत्या भयो, कृष्ण श्रेष्ठको हत्या भयो। मलाई थाहा छ, मेरो पनि हत्या हुन सक्छ। सधैं बाँच्नलाई आएको होइन। सबै जानेर राजनीतिमा लागेको छु। जोखिम मोलेर लागेको छु। किनभने हाम्रो रक्षा यहाँका जनताले गर्छन्। मलाई जनताले किन माया गर्छन् भने जतिबेला खोजे पनि म भेटिन्छु। यो नेता झुटो बोल्दैन भन्ने सबैलाई थाहा छ। म विकासप्रेमी पनि हो।

अन्य दल र गठबन्धनको चुनौती कत्तिको छ?

अन्य दलका नेताहरु टीका लाउँदै एमालेमा प्रवेश गरिरहनुभएको छ। केपी ओलीबाट टीका लगाएर मधेसी दलकै नेताहरु आइरहनुभएको छ। यसले के देखाउँछ भने यो देशको कायापलट गर्ने भनेको वाम गठबन्धनभन्दा बाहेक अरु होइन भनेर सारा बुद्धिजीवी, किसान, मजदुर जनता एमालेप्रति आकर्षित छन्।

नेपाल लाइभमा प्रकाशित / http://nepallive.com/story/6140