नेपाल लाइभ
मंसिर १८, २०७४| प्रकाशित १६:२९
संविधान संशोधनको माग गर्दै मधेसी मोर्चा आन्दोलनमा उत्रिइरहँदा सरकारसँगको वार्ता प्रक्रियामा एक जना क्रियाशील नेता थिए, केशवकुमार झा। मधेस मुद्दाको सैद्धान्तिक र व्यावहारिक पक्षलाई विभिन्न माध्यमबाट अन्य समुदायसम्म पुर्याउन पनि उनको सक्रियता थियो। राजपाका महासचिव समेत रहेका झा प्रदेश २ को प्रदेशसभाका समानुपातिक उम्मेदवार हुन्। चुनावी अभियान र अनुभवका विषयमा नेपाल लाइभका किशोर दहालले उनीसँग गरेको कुराकानीः
एउटा उखान छ- ‘नखाऊँ भने दिनभरिको शिकार, खाऊँ भने कान्छा बाउको अनुहार’, यो चुनाव तपाईंहरुको निम्ति त्यस्तै भएको हो कि होइन?
त्यस्तो भएको छैन। अहिलेसम्म हाम्रो अवस्था राम्रो छ। सुरुमा हामीले जति अपेक्षा गरेका थियौं, अहिले झन् बढी राम्रो स्थिति हुँदै गएको छ। यसले हामीलाई झन् बढी आशावादी बनाउँदै लगेको छ। त्यसैले तपाईंले भनेको जस्तो उखान हामीमा आकर्षित हुँदैन।
संविधान संशोधनको माग राखेर लामो समय मधेसमा आन्दोलन भयो। यो चुनावले संविधान संशोधनलाई कसरी सुनिश्चित गर्छ?
अब त्यसका लागि कानुनी प्रक्रियाबाट अगाडि बढ्नुपर्ने हुन्छ। संविधान संशोधनमार्फत हाम्रा मागहरु पूरा गराउनका लागि संसदमा दुई तिहाइ चाहिन्छ। त्यसका लागि विभिन्न दलहरुसँग गठबन्धन बनाएर जानुको विकल्प छैन। हामी त्यसका पहल पनि गर्छौं। हामीले यो कुरा ख्याल गरेर चुनाव अघि नै लोकतान्त्रिक गठबन्धन बनाउन खोजेका थियौं। तर त्यो सफल भएन। त्यसो त, चुनावपछि अहिलेका गठबन्धनमा पनि फेरबदल आउन सक्छ। त्यतिबेला नयाँनयाँ गठबन्धन बन्न सक्छ। हामीले पनि के विश्वास गरेका छौं भने, २०७० सालको भन्दा यसपटक हाम्रो पनि राम्रो स्थिति बन्नेछ। अर्कोतर्फ परिवर्तनकारी शक्ति पनि बलियो बनेर आउँछ र संविधान संशोधनको हाम्रो माग पूरा हुनेछ।
त्यसो भए, अब तपाईंहरु संसदबाहिरको संघर्षभन्दा पनि संसदभित्रकै लोकतान्त्रिक संघर्षमा केन्द्रित हुनुहुन्छ?
हो। हाम्रो मुख्य पहल त त्यही नै हुनेछ। अर्को कुरा, संख्याकै बलमा संविधान संशोधन नहुने भयो भने हामीसँग सडक संघर्षको विकल्प हुँदैन। तर, अहिलेको चुनावमा सबै दलहरुको गणितीय अवस्था कस्तो बन्छ, त्यसपछि संघर्षका विभिन्न पक्षमाथि हामी छलफल गर्छौं।
तपाईं किन समानुपातिक तर्फको उम्मेदवार हुनुभएको? त्यो पनि प्रदेशसभाको?
६ वटा पार्टी मिलाएर हामीले राजपा बनायौं। सबै पार्टीभित्र आफ्नै नेता तथा कार्यकर्ता थिए र उनीहरुले आशा पनि गरेका थिए। ६ वटा पार्टी रहेका भए ६ जना नै उम्मेदवार हुने स्थितिमा अहिले एउटा मात्रै भएका छन्। त्यस्तै, फोरमसँगको तालमेलमा झन् आधामा झर्यो। यस्तो अवस्थामा धेरै साथीहरुको चित्त बुझाउनुपर्ने हामीलाई बाध्यता पनि थियो। मैले चुनाव लड्छु नै भनेर दाबी गरेको भए पाउँथेँ। तर तालमेलमा त्यसले प्रतिकूल असर पार्न सक्थ्यो। त्यसैले मधेसी जनतको भावना अनुसार तालमेल भएको बेला म बाधक बन्न चाहिनँ। त्यसैले म समानुपातिकतिर परेँ।
मुख्यमन्त्रीको दौडमा पनि हुनुहुन्छ कि?
छैन। मैले अहिले नै मनमा त्यसखालको इच्छा राखेर बसेको छैन। प्रदेशसभाको सांसद हुने सबैले मुख्य मन्त्रीको दाबी गर्न सक्छन्। म पनि सांसद भएँ र पार्टीले विश्वास गरेर अवसर दियो भने अरुले गर्ने कामभन्दा राम्रो काम गरेर देखाउन सक्छु भन्ने चाहिँ विश्वास छ। तर अहिले नै मुख्य मन्त्री बन्नेबारे चाहिँ सोचेको छैन। अवसर नै आएछ भने जिम्मेवारी सम्हाल्न तयार छु।
चुनावको सिलसिलामा गाउँगाउँ घुमिरहनुभएको छ। जनताको अपेक्षा के पाउनुभएको छ?
जनतामा उत्साह छ। यसअघि मधेसकेन्द्रित राजनीति गरिरहेका दलहरु विभाजित थिए। र, जनताले यी सबै दलहरु एकै भएर आउन् भन्ने चाहना राखेका थिए। जुन वातावरण यसपटक मिलेको छ। जनताकै भावना अनुसार हामीले मधेसवादी दलबाट एक जना मात्रै उम्मेदवार बनाएको हुनाले जनतामा उत्साह बढेको हो। हामी जहाँ जाँदा पनि जनताले स्वागत गरिरहेका छन्। कुनै पनि गाउँमा जाँदा त्यो गाउँभरिका मानिसले र्यालीमा सहभागिता जनाएर हामीलाई हौसला दिइरहेका छन्। यसले हामीलाई पनि खुसी थपेको छ।
जनताको मुख्य माग चाहिँ के छ?
मधेसका धेरै जना सहिद भइसकेकाले मुख्य मागको रुपमा रहेको संविधान संशोधन जसरी पनि गराउनुपर्छ भन्ने जनताको मुख्य ध्यान छ। जनताले दिएको बलिदानी खेर नजाओस्, त्यसका लागि तपाईंहरुलाई जिताएर बलियो बनाएर पठाउँछौं भनिरहेका छन्। यसपटक हाम्रो अधिकार सुरक्षित गर्नुपर्छ भन्नेमा उनीहरुको चासो छ।
अर्कोतर्फ, विकासका कुरामा पनि चासो देखिन्छ। विशेषगरी बाटोघाटोकै कुरा बढी उठ्छन्। स्कुल, कलेज, खानेपानी, विद्युत, खेलमैदान, मठमन्दिर र मस्जिद निर्माणका कुरा पनि आउँछ। केही ठाउँमा बडो संवेदनशील तरिकाले वैदेशिक रोजगारमा गएका युवाहरुलाई हाम्रै भूमिका काम गरेर खाने वातावरण बनाउन आग्रह गर्छन्। कतिपय ठाउँमा हामी प्रचार गरिरहेकै बेला वैदेशिक रोजगारीमा गएकाहरुको लास पनि आएको थियो। उनीहरुले पीडा र चिन्ता व्यक्त गर्नु अनि त्यसबाट मुक्तिको चाहना राख्नु स्वभाविकै हो। हामी पनि यसबारे निकै गम्भीर भएका छौं। घोषणापत्रमा पनि लेखेका छौं। र, हाम्रा युवाहरुलाई यहीँ कसरी रोजगारी दिलाउन सकिन्छ भन्नेमा सोचिरहेका छौं।
मधेसका जिल्लामा मुख्यगरी त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा मधेसकेन्द्रित राजनीति गरिरहनुभएका तपाईंहरुको गठबन्धनलाई मत दिनुपर्ने कारण के?
मधेसमा त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा छैन। एकाध ठाउँलाई छाड्ने हो भने कांग्रेस र हामीबीच नै प्रतिस्पर्धा देखिन्छ। जनताको प्रतिक्रिया हेर्दाखेरि हाम्रो अवस्था नै बलियो देखिन्छ। दुई नम्बर प्रदेशमा त हामी निकै बलियो छौं। निकै थोरै ठाउँमा मात्रै वामपन्थी गठबन्धनसँग प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ।
हामीलाई मत दिनुपर्ने केही कारण छ। मधेसको हकअधिकारको कुरा संविधानमा लेखाउन विगतको निर्वाचनमा हामीलाई मत दिएका थिए। त्यसमा हामीले सकेजति प्रयास गर्यौं। संघर्ष गर्यौं। दुनियाँकै सबैभन्दा लामो शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्यौं। मलाई लाग्छ, जनता हामीबाट प्रभावित छौं। हामी सत्तातिर पनि आकर्षित नभईकन, दायाँबायाँ नभईकन, मुद्दामा कुनै किसिमका सम्झौता नगरीकन हामी लडिरह्यौं। यसले जनतालाई हामीप्रति विश्वास दिलाएको छ। उत्साह पनि छ। र, हामीलाई नै मत दिन्छन् भन्ने विश्वास पनि लिएका छौं।
नेपाल लाइभमा प्रकाशित / http://nepallive.com/story/7294
मंसिर १८, २०७४| प्रकाशित १६:२९
संविधान संशोधनको माग गर्दै मधेसी मोर्चा आन्दोलनमा उत्रिइरहँदा सरकारसँगको वार्ता प्रक्रियामा एक जना क्रियाशील नेता थिए, केशवकुमार झा। मधेस मुद्दाको सैद्धान्तिक र व्यावहारिक पक्षलाई विभिन्न माध्यमबाट अन्य समुदायसम्म पुर्याउन पनि उनको सक्रियता थियो। राजपाका महासचिव समेत रहेका झा प्रदेश २ को प्रदेशसभाका समानुपातिक उम्मेदवार हुन्। चुनावी अभियान र अनुभवका विषयमा नेपाल लाइभका किशोर दहालले उनीसँग गरेको कुराकानीः
एउटा उखान छ- ‘नखाऊँ भने दिनभरिको शिकार, खाऊँ भने कान्छा बाउको अनुहार’, यो चुनाव तपाईंहरुको निम्ति त्यस्तै भएको हो कि होइन?
त्यस्तो भएको छैन। अहिलेसम्म हाम्रो अवस्था राम्रो छ। सुरुमा हामीले जति अपेक्षा गरेका थियौं, अहिले झन् बढी राम्रो स्थिति हुँदै गएको छ। यसले हामीलाई झन् बढी आशावादी बनाउँदै लगेको छ। त्यसैले तपाईंले भनेको जस्तो उखान हामीमा आकर्षित हुँदैन।
संविधान संशोधनको माग राखेर लामो समय मधेसमा आन्दोलन भयो। यो चुनावले संविधान संशोधनलाई कसरी सुनिश्चित गर्छ?
अब त्यसका लागि कानुनी प्रक्रियाबाट अगाडि बढ्नुपर्ने हुन्छ। संविधान संशोधनमार्फत हाम्रा मागहरु पूरा गराउनका लागि संसदमा दुई तिहाइ चाहिन्छ। त्यसका लागि विभिन्न दलहरुसँग गठबन्धन बनाएर जानुको विकल्प छैन। हामी त्यसका पहल पनि गर्छौं। हामीले यो कुरा ख्याल गरेर चुनाव अघि नै लोकतान्त्रिक गठबन्धन बनाउन खोजेका थियौं। तर त्यो सफल भएन। त्यसो त, चुनावपछि अहिलेका गठबन्धनमा पनि फेरबदल आउन सक्छ। त्यतिबेला नयाँनयाँ गठबन्धन बन्न सक्छ। हामीले पनि के विश्वास गरेका छौं भने, २०७० सालको भन्दा यसपटक हाम्रो पनि राम्रो स्थिति बन्नेछ। अर्कोतर्फ परिवर्तनकारी शक्ति पनि बलियो बनेर आउँछ र संविधान संशोधनको हाम्रो माग पूरा हुनेछ।
त्यसो भए, अब तपाईंहरु संसदबाहिरको संघर्षभन्दा पनि संसदभित्रकै लोकतान्त्रिक संघर्षमा केन्द्रित हुनुहुन्छ?
हो। हाम्रो मुख्य पहल त त्यही नै हुनेछ। अर्को कुरा, संख्याकै बलमा संविधान संशोधन नहुने भयो भने हामीसँग सडक संघर्षको विकल्प हुँदैन। तर, अहिलेको चुनावमा सबै दलहरुको गणितीय अवस्था कस्तो बन्छ, त्यसपछि संघर्षका विभिन्न पक्षमाथि हामी छलफल गर्छौं।
तपाईं किन समानुपातिक तर्फको उम्मेदवार हुनुभएको? त्यो पनि प्रदेशसभाको?
६ वटा पार्टी मिलाएर हामीले राजपा बनायौं। सबै पार्टीभित्र आफ्नै नेता तथा कार्यकर्ता थिए र उनीहरुले आशा पनि गरेका थिए। ६ वटा पार्टी रहेका भए ६ जना नै उम्मेदवार हुने स्थितिमा अहिले एउटा मात्रै भएका छन्। त्यस्तै, फोरमसँगको तालमेलमा झन् आधामा झर्यो। यस्तो अवस्थामा धेरै साथीहरुको चित्त बुझाउनुपर्ने हामीलाई बाध्यता पनि थियो। मैले चुनाव लड्छु नै भनेर दाबी गरेको भए पाउँथेँ। तर तालमेलमा त्यसले प्रतिकूल असर पार्न सक्थ्यो। त्यसैले मधेसी जनतको भावना अनुसार तालमेल भएको बेला म बाधक बन्न चाहिनँ। त्यसैले म समानुपातिकतिर परेँ।
मुख्यमन्त्रीको दौडमा पनि हुनुहुन्छ कि?
छैन। मैले अहिले नै मनमा त्यसखालको इच्छा राखेर बसेको छैन। प्रदेशसभाको सांसद हुने सबैले मुख्य मन्त्रीको दाबी गर्न सक्छन्। म पनि सांसद भएँ र पार्टीले विश्वास गरेर अवसर दियो भने अरुले गर्ने कामभन्दा राम्रो काम गरेर देखाउन सक्छु भन्ने चाहिँ विश्वास छ। तर अहिले नै मुख्य मन्त्री बन्नेबारे चाहिँ सोचेको छैन। अवसर नै आएछ भने जिम्मेवारी सम्हाल्न तयार छु।
चुनावको सिलसिलामा गाउँगाउँ घुमिरहनुभएको छ। जनताको अपेक्षा के पाउनुभएको छ?
जनतामा उत्साह छ। यसअघि मधेसकेन्द्रित राजनीति गरिरहेका दलहरु विभाजित थिए। र, जनताले यी सबै दलहरु एकै भएर आउन् भन्ने चाहना राखेका थिए। जुन वातावरण यसपटक मिलेको छ। जनताकै भावना अनुसार हामीले मधेसवादी दलबाट एक जना मात्रै उम्मेदवार बनाएको हुनाले जनतामा उत्साह बढेको हो। हामी जहाँ जाँदा पनि जनताले स्वागत गरिरहेका छन्। कुनै पनि गाउँमा जाँदा त्यो गाउँभरिका मानिसले र्यालीमा सहभागिता जनाएर हामीलाई हौसला दिइरहेका छन्। यसले हामीलाई पनि खुसी थपेको छ।
जनताको मुख्य माग चाहिँ के छ?
मधेसका धेरै जना सहिद भइसकेकाले मुख्य मागको रुपमा रहेको संविधान संशोधन जसरी पनि गराउनुपर्छ भन्ने जनताको मुख्य ध्यान छ। जनताले दिएको बलिदानी खेर नजाओस्, त्यसका लागि तपाईंहरुलाई जिताएर बलियो बनाएर पठाउँछौं भनिरहेका छन्। यसपटक हाम्रो अधिकार सुरक्षित गर्नुपर्छ भन्नेमा उनीहरुको चासो छ।
अर्कोतर्फ, विकासका कुरामा पनि चासो देखिन्छ। विशेषगरी बाटोघाटोकै कुरा बढी उठ्छन्। स्कुल, कलेज, खानेपानी, विद्युत, खेलमैदान, मठमन्दिर र मस्जिद निर्माणका कुरा पनि आउँछ। केही ठाउँमा बडो संवेदनशील तरिकाले वैदेशिक रोजगारमा गएका युवाहरुलाई हाम्रै भूमिका काम गरेर खाने वातावरण बनाउन आग्रह गर्छन्। कतिपय ठाउँमा हामी प्रचार गरिरहेकै बेला वैदेशिक रोजगारीमा गएकाहरुको लास पनि आएको थियो। उनीहरुले पीडा र चिन्ता व्यक्त गर्नु अनि त्यसबाट मुक्तिको चाहना राख्नु स्वभाविकै हो। हामी पनि यसबारे निकै गम्भीर भएका छौं। घोषणापत्रमा पनि लेखेका छौं। र, हाम्रा युवाहरुलाई यहीँ कसरी रोजगारी दिलाउन सकिन्छ भन्नेमा सोचिरहेका छौं।
मधेसका जिल्लामा मुख्यगरी त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा देखिन्छ। यस्तो अवस्थामा मधेसकेन्द्रित राजनीति गरिरहनुभएका तपाईंहरुको गठबन्धनलाई मत दिनुपर्ने कारण के?
मधेसमा त्रिपक्षीय प्रतिस्पर्धा छैन। एकाध ठाउँलाई छाड्ने हो भने कांग्रेस र हामीबीच नै प्रतिस्पर्धा देखिन्छ। जनताको प्रतिक्रिया हेर्दाखेरि हाम्रो अवस्था नै बलियो देखिन्छ। दुई नम्बर प्रदेशमा त हामी निकै बलियो छौं। निकै थोरै ठाउँमा मात्रै वामपन्थी गठबन्धनसँग प्रतिस्पर्धा हुने देखिन्छ।
हामीलाई मत दिनुपर्ने केही कारण छ। मधेसको हकअधिकारको कुरा संविधानमा लेखाउन विगतको निर्वाचनमा हामीलाई मत दिएका थिए। त्यसमा हामीले सकेजति प्रयास गर्यौं। संघर्ष गर्यौं। दुनियाँकै सबैभन्दा लामो शान्तिपूर्ण आन्दोलन गर्यौं। मलाई लाग्छ, जनता हामीबाट प्रभावित छौं। हामी सत्तातिर पनि आकर्षित नभईकन, दायाँबायाँ नभईकन, मुद्दामा कुनै किसिमका सम्झौता नगरीकन हामी लडिरह्यौं। यसले जनतालाई हामीप्रति विश्वास दिलाएको छ। उत्साह पनि छ। र, हामीलाई नै मत दिन्छन् भन्ने विश्वास पनि लिएका छौं।
नेपाल लाइभमा प्रकाशित / http://nepallive.com/story/7294
No comments:
Post a Comment